Volatiliteit

De term volatiliteit duidt op het bereik van de fluctuaties op de kapitaalmarkten.

De term volatiliteit, of vola voor kort, betekent inconsistentie of schommeling. De term wordt in deze zin gebruikt in de financiële sector. Het geeft het bereik van de fluctuaties op de kapitaalmarkten aan.

Wat is volatiliteit?

Gedurende een bepaalde periode ontwikkelen de prijzen van effecten, deviezen, grondstoffen, rentevoeten of indexen zich min of meer anders dan het statistisch gemiddelde. Hoe hoger de koers stijgt of daalt en hoe vaker de schommelingen optreden, hoe volatieler de referentiewaarde is. Als de prijs van een effect in weken en maanden stagneert, is de fluctuatiemarge laag. De omvang en de frequentie van de prijswijzigingen weerspiegelen het risico van koersverliezen en de mogelijkheid om koerswinsten te realiseren.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen historische en impliciete vola. Historische volatiliteiten worden berekend op basis van gemiddelde prijswijzigingen in het verleden, worden meestal geëxtrapoleerd over het jaar en uitgedrukt in een percentage, maar kunnen ook in absolute termen worden uitgedrukt. Ze geven aan binnen welke bandbreedte de historische prijs zich in het verleden in een trend heeft bewogen. De impliciete vola is gebaseerd op de prijsschommelingen van het heden en wordt de verwachte vola genoemd. Het wordt berekend op basis van de huidige marktprijzen, waarvan de volatiliteitsindex van de toonaangevende Duitse beursbarometer DAX, de VDAX, een voorbeeld is.

Welke rol speelt vola in de economie?

Volatiliteiten zijn in veel sectoren van groot belang omdat ze de prijsontwikkeling van economische goederen weerspiegelen. Vraag en aanbod van grondstoffen worden bepaald door hun specifieke omstandigheden, die tot grote prijsschommelingen kunnen leiden. In het geval van landbouwgrondstoffen bijvoorbeeld is het weer de doorslaggevende factor voor de volatiliteit. Marktdeelnemers kunnen financiële producten zoals derivaten en certificaten gebruiken om zich in te dekken tegen schommelingen in de prijs van grondstoffen. Bedrijven beschermen zich ook tegen wisselkoersschommelingen in de buitenlandse handel door middel van financiële contracten.

Op de financiële markten spelen de spanningen een overheersende rol. Ze vormen bijvoorbeeld een basis voor technische analyse en de volatiliteit is een van de trendindicatoren in de grafieken voor aandelen. In tijden van crisis nemen de schommelingen in de investeringen toe, zodat het beleggingsresultaat grotendeels afhangt van de ontwikkeling van de volatiliteit indicatoren. Aangezien volatiliteiten in de loop van de tijd aanzienlijk kunnen veranderen, moet bij het maken van prognoses rekening worden gehouden met het contact van de marktdeelnemers in de markten en met de prestatie-indicatoren. Uiteindelijk is het niet mogelijk om toekomstige volatiliteiten nauwkeurig te voorspellen.

Hoe kunnen ze worden berekend?

In de financiële wiskunde wordt de volatiliteit geclassificeerd als de standaardafwijking van de rendementen van een effect over een vooraf bepaald aantal dagen en dient deze als maatstaf voor het risico. De berekening bestaat uit verschillende formules. Eerst wordt de slotkoers van de betreffende periode gedeeld door de slotkoers van de vorige sectie en moeten de opbrengsten worden gelegitimeerd. Vervolgens wordt het gemiddelde (gemiddelde waarde) van de logaritmische rendementen berekend, waarvoor de variantie (dispersie) moet worden berekend. Vervolgens moet de standaardafwijking van de rendementen worden bepaald, dat wil zeggen dat de wortel van de variantie moet worden genomen. De rendementen worden vervolgens op jaarbasis berekend door de standaardafwijking te vermenigvuldigen met de wortel van het aantal waarnemingsperiode. In de praktijk is het gebruikelijk om de volatiliteit te berekenen voor 30 of 250 dagen (beurs handelsdagen van een jaar) voor aandelen, terwijl voor fondsen de volatiliteit ratio’s variëren van een jaar tot tien jaar.

Belang van de volatiliteit voor beleggers

Beleggers kunnen beleggingen beoordelen op basis van hun risico in overeenstemming met de fluctuatiemarge. Aandelen worden beschouwd als een zeer volatiele activaklasse, terwijl obligaties en vastgoed minder volatiele koersbewegingen kennen. Volatiliteiten zijn ook een maatstaf voor fondsen; ze behoren tot de belangrijkste risico-indicatoren van beleggingsactiva. Hogere volatiliteiten geven aan dat fondsbeheerders een riskantere beleggingsstrategie hebben gebruikt om hun prestaties te bereiken. In het geval van een aandeel betekent de hoge volatiliteit ook dat de koersontwikkeling zeer moeilijk te voorspellen is. De waarden van een index kunnen zeer uiteenlopende koersschommelingen vertonen, zodat deze alleen kan worden gebruikt om de volatiliteit van de gehele beurs in aanmerking te nemen. Het is echter problematisch om automatisch hoge rendementen af te leiden uit een groot fluctuatie bereik. Het resultaat van de investering hangt vooral af van hoe het past bij de persoonlijke doelstellingen van de belegger en welke beleggingshorizon is gekozen. De koersschommelingen van bijvoorbeeld aandelen nemen meestal af met een lange investeringsperiode.

Conclusie

Hoe volatiel een investering is, hangt af van de aard ervan, van vraag en aanbod op de markten en van economische factoren zoals de rentetarieven. Hoe korter de investeringsperiode, hoe risicovoller een investering is. Als beleggers weten hoe hoog de volatiliteit van financiële instrumenten was, kunnen ze hun activa beter diversifiëren. Kleine koersschommelingen van één activaklasse kunnen hogere volatiliteiten van andere activaklassen compenseren.

Samenvatting

Volatiliteit is de uitdrukking van de gevoeligheid van effecten- of activaprijzen voor schommelingen.

De omvang en frequentie van de prijsschommelingen worden bepaald door de kenmerken van de investering, met name door de duur van de investering; hoge prijsschommelingen zijn op korte termijn mogelijk.

er wordt een onderscheid gemaakt tussen historische en impliciete of verwachte vola, die worden bepaald op basis van prijzen in het verleden of huidige marktprijzen; zij worden berekend met behulp van statistische indicatoren zoals de gemiddelde waarde, de variantie en de standaardafwijking

prijsschommelingen drukken de risico’s van de investering uit, maar ook de mogelijkheden ervan

Economie profiteert van het afdekken van volatiliteiten

Particuliere beleggers moeten hun kapitaal diversifiëren over verschillende activaklassen en beleggingen om schommelingen uit te balanceren en voorbereid te zijn op onvoorziene crises.